"Hayır" diyebilmek...

"Hayır" demek size de zor mu geliyor? Karşınızdakini kırmamak için istemediğiniz şeyleri yapmak zorunda mı kalıyorsunuz? Önerilerimiz ve uzman görüşlerine kulak vererek, hayatınızı kolaylaştırmanız mümkün.

Arkadaşınız salonunuzda yaşamaya başladı. Kız kardeşiniz, bir servet ödeyerek aldığınız ve daha hiç giymediğiniz botlarınızı ödünç aldı ve siz "Peki" dediniz. Ofiste yapmanız gereken işlerin altında boğulmuşken, sırf bir arkadaşınızı kıramadığınız için yeni bir projeyi daha üstlendiniz... "Hayır" diyemediği için problem yaşayan kadınların sayısı çok fazla.

Neden "EVET" diyoruz?

Bir erkeğe istemediği bir iş önerildiğinde, tereddüt etmeden reddeder. Maalesef 20 YTL borç veremez veya ne yazık ki komşunun köpeğine bakacak zamanı yoktur.

Kadınların ve erkeklerin gelen ricalara benzer şekilde cevap vermemesi; hem sosyal hem de biyolojik nedenlere dayanıyor. The Book of No (Hayır'ın Kitabı) adlı eserin yazarı psikolog Susan Newman "Erkeklerin, kendi haklarını savunmaları ve düşündüklerini açıkça dile getirmeleri beklenir" diye açıklıyor bu durumu ve ekliyor: "Ürkek biri olarak etiketlenmemek için, erken yaşta 'Hayır' demeyi öğrenirler."

Diğer yandan kadınlar, iyi ve işbirlikçi olduklarında takdir görürler. Newman, "Yetişkin yaşlarda bu durum, karşısındaki kişiyi memnun etmek ve takdir görmek için yardım isteyen herkese 'Evet' demek şeklinde ortaya çıkar. Hatta kadınlarda, bu o kadar doğal karşılanan bir durumdur ki, bazıları için birine 'Hayır' demek, 'Durumunu umursamıyorum', demekle eşdeğerdir" diyor.

"Evet" cevabı aynı zamanda içgüdüseldir. Araştırmalar, kadınların, birine yardımcı olduklarında, vücutlarında kendilerini iyi hissetmelerini sağlayan hormonların salgılandığını gösteriyor. Buna bağlı olarak beynin ödüllendirme bölümündeki aktivitelerinde de önemli derecede artış oluyor. Sonuç: Kadınlar, birilerine yardım ettiklerinde kendilerini iyi hissediyorlar.

Sınır koymak önemli

Unleash Your Dreams (Rüyalarınızı özgür Bırakın) adlı kitabın yazarı, New York Mount Sinai School'dan Psikiyatri Profesörü Michael E. Silverman, "ilk olarak, yapmak istemediğiniz bir şeyi üstlendiğinizde hissettiğiniz kızgınlığı düşünün. Bunun üzerine, bu işi tamamlamak için harcamanız gereken zamanı ekleyin; sonuçta, gerçekten yapmak istediğiniz şeylere daha az zaman kalacaktır" diyor. "Her zaman 'Evet' deme alışkanlığı bazen geri tepebilir. Zaman içerisinde yaptıklarınız yardımdan çok görev gibi görünmeye başlayabilir" diye ekliyor. Arkadaşlarınıza, tanıdıklarınıza hiçbir sınır koymadığınız zaman, "Evet" diyeceğinizi bildikleri için talepleri asla bitmeyecektir. Bu da zaman içinde sorun yaratacaktır.

Birinin sürekli kurtarıcısı olmak ona yardım etmek değildir. No! How One Simple Word Can Transform Your Life (Hayır! Basit Bir Kelime Hayatınızı Nasıl Değiştirebilir) adlı kitabın yazarı Jana Kemp, "Birine yardım etmeyi reddetmek, o kişinin kendi yeteneklerine odaklanmasını sağlar ve bu iyi bir şey olabilir, örneğin sizden sürekli borç isteyen birine 'Hayır' demeniz, sizden sağladığı sürekli yardımı bulamadığında finansal durumunun gerçeği ile yüzleşmesini sağlayabilir" diyor.

Kendinizi suçlamayın

Silverman'a göre birini reddetmek yine de kolay değildir, birçok kadının kendini suçlu hissetmeden birine "Hayır" demeye alışması zaman ve pratik gerektirir.

Kendinizi hazırlamanız önemlidir; arzu etmediğiniz bir talebin size gelmekte olduğunu önceden hissedebilirsiniz. "Sana sormak istediğim bir şey var..." veya "Biliyorum çok meşgulsün ama..." gibi cümleler bariz işaretlerdir. Bunlardan daha önce gelebilecek ipuçlarını görmeye çalışın. Complete Communicator (Tümüyle İletişimci) adlı kitabın yazarı Bill Lampton "Ayaküstü sohbetler, birden göz temasının kesilmesi, konuşmaya bağlamak için hafifçe öksürme gibi daha erken sinyalleri görmeye çalışın" diyor.

Speaking Your Mind in 101 Difficult Situations (101 Zor Durumda Düşünceleri Dile Getirebilmek) adlı kitabın yazarı Don Ga-bor, "Size yöneltilen ricayı duyduğunuz anda hemen cevap vermeyin. Duraksamanız karşınızdaki kişiye durumu değerlendirdiğinizi düşündürecek ve aynı zamanda da düşünmeniz için size zaman kazandıracaktır, diye öneriyor.

Newman, "Bir ricayı geri çevirirken, hayır cevabınızı kısa tutun, örneğin 'Çok isterdim ama yapamam' deyin. Lafı dolandırmayın veya neden yapamayacağınızı açıklamaya çalışmayın. Aksi takdirde, karşınızdaki kişi sizin fikrinizi değiştirmeye çalışacaktır" diye tavsiyede bulunuyor.

Abartılı şekilde özür dilemekten ise kaçının, bu, sadece sizin kararınız konusunda rahat olmadığınız mesajını verecektir. Ve asla telafi etme yanlışına düşmeyin. Newman "Telafi etmeye çalışmak, 'Evet' demek kadar kötüdür" diyor. "Hâlâ yapmak istemediğiniz şeyin bir parçasını üstlenmiş olursunuz; kandırıldığınızı düşünür yine aynı sıkıntıyı yaşarsınız."

Bir kişiye "Hayır" dedikten sonra, konunun üzerinde çok durup kendinizi suçlu hissetmeyin. Kısa bir süre sonra, "Hayır" demek eskisi kadar zor olmaktan çıkacaktır. Lampton "Hayatınızın kontrolünü ele alabildiğinizi gördüğünüzde, 'Hayır demek sizin için son derece doğal hale gelecektir" diyor.

"I- ıh, hayır, olmaz, asla..."

Uygun bir şekilde "Hayır" demek için bu cümleleri kullanmayı deneyebilirsiniz...

HER DURUMDA KULLANABİLECEĞİNİZ "HAYIR" CEVAPLARI

• "Hayır, ama beni düşündüğün için çok teşekkür ederim."

• "Üzgünüm, yardımcı olabilecek durumda değilim."

• "Anlayacağından eminim; bir şey daha yapabilecek durumda değilim."

• "Bu konuda iyi bir iş çıkartacak zamanım yok. Neden ...(bir başkasının ismini önerin)'e sormuyorsun?"

• "Gurur duydum ama yapamam."

• "Harika bir fikir ama ben pas geçmek zorundayım."

ÖZEL DURUMLARDA "HAYIR" DEMENİN YOLLARI

• Görmek istemediğiniz eski bir arkadasınız buluşmak istiyor: "Üzgünüm, şu ara çok yoğunum, rahatladığımda ben seni ararım."

• Erkek arkadaşınız üçlü bir macera öneriyor: "Bazılarının ilgisini çekebilir ama bana göre değil."

• Bir dostunuz ilginiz olmayan bir konuda gönüllü faaliyetlere destek olmanızı istiyor: "Senin bu konuya bağlılığına saygı duyuyorum ama ben katılamam."

• İş arkadaşınız projesinde ona yardımcı olmanızı istiyor: "Bu projeyi alırsam o zaman başka bir şeyi bırakmam gerekir ki bu maalesef mümkün değil."

• Uçakta bir yabancı pencere kenarındaki koltuğunuza geçmek istiyor: "Ben yerime yerleştim ama belki bir başkası size yardımcı olabilir."